تاریخ ایران قبل از اسلام (بوميان ساکن ايران قبل از آريائى ها ) عيلاميان (حدود ۲۴۰۰ تا ۵۵۰ ق م)
پيش از آريائى ها اقوام گوناگونى در قسمت هاى مختلف فلات ايران مى زيسته اند. بزرگ ترينِ آنها دولت عيلام بوده است که سرزمين آنها در جنوب غربى ايران و کمابيش مطابق با خوزستان بوده است. پايتخت عيلام شهر شوش بوده که آثار مربوط به آنها در اين شهر پيدا شده است. ظاهراً بخش هاى مختلف در عيلام حکومت هاى جداگانه و هر يک پادشاهان مربوط به خود را داشته اند. اين چهار منطقه اَوان (avan)، اَنشان (avšan)، سيمش (simaš)، و شوش بوده اند دولت عيلام غالباً با دولت هاى بيشتر تکامل يافتهٔ بين النهرين يعنى سومرى ها، اکدى ها، بابلى ها و آشورى ها در جنگ بوده است. اين دولت در دوره اى از بزرگ ترين نيروهاى اين منطقه شد. از زمان پيدايش امپراتوران ايران (۵۵۰ ق م) عيلام از ولايات خراجگزار ايران شد. شهر شوش در اين زمان نيز شهر ثروتمند و با شکوهى بود. زبان عيلامى يکى از سه زبانى بوده است که متون سلطنتى ايران به آن زبان ها نگاشته مى شده است.
اوراتورها (دولت آرارات ـ حدود۱۲۷۰تا ۷۵۰ق م)
اين دولت در شمال غربى فلات ايران در محدوده*اى ميان سه يا درياچهٔ اروميه و وان و گوگچه (در ارمنستان) قرار داشته، آنها تمدنى درخشان و خط ميخى مخصوص به خود داشته اند. در جنوب قلمرو اورتورها مان ناها مى زيستند که بعداً ضميمهٔ دولت ماد شدند.
هيتى ها
در شمال غربى ايران و آسياى صغير مى زيستند.
کاسى ها
در دامنهٔ کوه هاى زاگرس در کردستان و لرستان کنونى مى زيستند. آنها قومى جنگجو بودند که در صنعت برنز مهارت بسيار داشتند و ابزار مختلف خصوصاً ابزار جنگى از آنها باقى مانده است. آنها اهلى کردن اسب را به مردمان بين النهرين آموختند.
آرامى ها
پيش از آريائى ها اقوام گوناگونى در قسمت هاى مختلف فلات ايران مى زيسته اند. بزرگ ترينِ آنها دولت عيلام بوده است که سرزمين آنها در جنوب غربى ايران و کمابيش مطابق با خوزستان بوده است. پايتخت عيلام شهر شوش بوده که آثار مربوط به آنها در اين شهر پيدا شده است. ظاهراً بخش هاى مختلف در عيلام حکومت هاى جداگانه و هر يک پادشاهان مربوط به خود را داشته اند. اين چهار منطقه اَوان (avan)، اَنشان (avšan)، سيمش (simaš)، و شوش بوده اند دولت عيلام غالباً با دولت هاى بيشتر تکامل يافتهٔ بين النهرين يعنى سومرى ها، اکدى ها، بابلى ها و آشورى ها در جنگ بوده است. اين دولت در دوره اى از بزرگ ترين نيروهاى اين منطقه شد. از زمان پيدايش امپراتوران ايران (۵۵۰ ق م) عيلام از ولايات خراجگزار ايران شد. شهر شوش در اين زمان نيز شهر ثروتمند و با شکوهى بود. زبان عيلامى يکى از سه زبانى بوده است که متون سلطنتى ايران به آن زبان ها نگاشته مى شده است.
اوراتورها (دولت آرارات ـ حدود۱۲۷۰تا ۷۵۰ق م
دولت در شمال غربى فلات ايران در محدوده*اى ميان سه يا درياچهٔ اروميه و وان و گوگچه (در ارمنستان) قرار داشته، آنها تمدنى درخشان و خط ميخى مخصوص به خود داشته اند. در جنوب قلمرو اورتورها مان ناها مى زيستند که بعداً ضميمهٔ دولت ماد شدند.
هيتى ها
در شمال غربى ايران و آسياى صغير مى زيستند.
کاسى ها
در دامنهٔ کوه هاى زاگرس در کردستان و لرستان کنونى مى زيستند. آنها قومى جنگجو بودند که در صنعت برنز مهارت بسيار داشتند و ابزار مختلف خصوصاً ابزار جنگى از آنها باقى مانده است. آنها اهلى کردن اسب را به مردمان بين النهرين آموختند.
آرامى ها مردم سامى نژاد ساکن در سرزمين آرام (از بين النهرين تا مرتفعات آسياى غربي) بوده اند. خط و زبان آنها تأثير بسيار زيادى بر خط پهلوى داشته است. زبان آرامى زبان رسمى پادشاهان هخامنشى بوده است. خط پهلوى نيز از خط آرامى اقتباس شده است.
ميتانى ها، سوبارى ها، هورى ها، لولوبى ها، تپورى ها و آماردها هم از ديگر اقوام قديمى ساکن در مناطق مختلف فلات ايران بوده اند
تاریخ ایران قبل از اسلام (مهاجرت آريائى ها به ايران )
آريائى ها شعبهٔ وسيعى از نژاد سفيد هستند که سرزمين اوليهٔ آنها احتمالاً از شمال درياى سياه و خزر تا حوالى رودهاى سيحون و جيحون بوده است. آنها بعدها بخشى به اروپا و دسته هائى به سمت ايران و هند حرکت کرده اند. در نتيجه به اقوام آسيائى و زبان آنها، هند و اروپائى گفته مى شود. آريائى به معنى شريف است. آريائى ها هند و ايران مدت ها با هم مى زيسته اند. (عصر و دائي) و پس از مدت ها از هم جدا شدند و تا قبل از جدا شدن، افسانه ها و سازمان اجتماعى و زبان مشترکى داشتند. تاريخ آمدن آريائى ها به ايران را برخى ۲۰۰۰ سال ق م و بعضى قرن ۱۴ ق م تا قرن ۶ ق م دانسته اند. آريائى ها چون به فلات ايران رسيدند، آنها در ابتدا مردمان بومى را قلع و قمع کردند ولى سپس آنها را به کار گرفتند. آريائى ها پس از ورود به ايران به طوايف مختلف تقسيم شدند که مهم ترين آنها مادها و پارت ها و پارس ها هستند. نام ايران از اسم آريائى ها گرفته شده و به معنى سرزمين آريائى است
شروع این دوره
ايران در دوران پارينه سنگي -جمع آوري غذا
ايران به طور دقيق مشخص نيست ولي پايان آن دوازده هزار سال پيش تخمين زده
شده است انسان شناسان اين دوره كه در آن انسانها به جمع آوري غذا مشغول
بوده اند را به سه دوره قديم،ميانه و جديد تقسيم كرده اند.در اين دوره آدمي
پس از سنگ از چوب و استخوان براي ساختن ابزار مورد نياز استفاده
ميكرد.قديمي ترين اثري كه از انسان باقي مانده است در كشور اتيوپي كشف شده
است كه متعلق به چهار ميليون و دويست هزار سال پيش است.از اين انسان نما
فسيلي از آرواره هايش به دست آمده است
غاردربند گیلان-پارینه سنگی قدیم
قديم ترين آثار اين دوره در ايران
متعلق به دوره زيرين پارينه سنگي جديد است و بين دويست هزار تا صدهزار سال
قدمت دارد. ايران در دوران پارينه سنگي جديد مورد توجه قرار گرفته است كه
در گوشه و كنار آن گروههاي كوچكي ميزيسته اند.اين دوره را به سه قسمت زيرين
،مياني و زبرين تقسيم كرده اند. تعدادي از آنها كه شناسايي شده است
عبارتند از
مناطق پارينه سنگي جديد-دوره زيرين
اين
كشفيات در ايران متعلق به دوره پارينه سنگي جديد،زيرين ميباشند. پس از اين
دوره پارينه سنگي جديد،مياني شروع ميشود. در اين دوره از طريق شكار حيوانات
سم دار ، نظير آهو غزال، گورخر و احتمالا بز گوسفند و گاو اهلي نشده غذاي
آدمي تهيه ميشده است.نمونه هايي از اين مناطق در ايران عبارتند از
مناطق پارينه سنگي جديد-دوره ميانيدوره
هاي پارينه سنگي جديد زبرين را نميتوان به طور دقيق از دوره مياني جدا
نمود زيرا مكانهايي كه آثار آنها كشف شده است نزديك هم هستند و همچنين سير
تكاملي ابزار بسيار كند بوده است.يكي از مهمترين مناطق كوههاي زاگرس بوده
است. البته مناطق شرقي ايران نيز از اين لحاظ كمتر از زاگرس نيست ولي
تاكنون بيشتر حفاريهاي علمي در زاگرس انجام گرفته است.
مناطق پارينه سنگي جديد-دوره زبرين
مناطق فرا پارينه سنگي
دوره مس، برنز و آهن در ایران
ايران در دوران نوسنگي - توليد غذا پس از دوران پارينه سنگي انسان ازجمع آوري
غذا دست كشيد وبه توليد غذا پرداخت.به اين ترتيب دوران فرهنگي نويني براي
بشر شروع شد كه هم اكنون ما آنرا ادامه ميدهيم.اين دوره در ايران و خاور
ميانه حدود 9000 سال پ م شروع شد و در بيشتر نقاط جهان تا هزار سال ديرتر
آغاز شد.در اين دوره انسان كوچ را كنار گذاشت تا در يك مكان سكني گزيند.در
اين دوره سه انقلاب بزرگ در زمينه توليد غذاساخت سفال و ايجاد نظم در
معماري به وقوع پيوست. ابزارهاي سنگي به سرعت پيشرفته شدند.در اين دوره
هاونهاي سنگي ، دسته هاون ، ساينده و ساطور درست شد.اين دوره به دو قسمت
بدون سفال و با سفال تقسيم ميشود. آثار كشف شده از غارهاي هوتو و كمربند و
همچنين تپه سراب و گوران نيز به دوره بدون سفال تعلق دارند. در تپه گوران
اولين نشانه هاي معماري و اسكان ثابت ديده ميشود.ديگر مناطق عبارتند از تپه
موسيان ، علي كش ، تپه آسياب، تپه سيابيد، گنج دره ، علي كش، زيويه، سيوان
، دالما، پيزدلي، حاجي فيروز، سيلك، چشمه علي، زاغه
تاریخ ایران قبل از اسلام (مادها (حدود ۷۰۸تا ۵۵۰ق م مادها (حدود ۷۰۸تا ۵۵۰ق م)
از اقوام آريائى بوده که قبايل از آنها به طور پراکنده در غرب ايران زندگى مى کردند. دَيااُکو (حدود ۷۰۸ تا ۶۵۵ ق م) نخستين کسى بود که اين قبايل را متحد گرداند. او همدان (هگمتانه = محل اجتماع) را به پايتختى خود انتخاب کرد و تدريجاً تقسيمات ناحيه ـ ادارى به وجود آمد. او پس از پنجاه سال سلطنت به وسيلهٔ آشورى ها تبعيد شد.
تمدن مادها
مادها با دامدارى و پرورش اسب آشنائى داشتند و زراعت آنها رونق داشت. در دورهٔ آنها پيشه وران و صنعتگران وجود داشته اند و آثار مفرغى و مسى بازمانده از زمان ايشان اطلاع آنها از فلزکارى را نشان مى دهد. جامعهٔ ماد ابتدا به صورت عشيره هاى پدرشاهى بوده که رئيس عشيره کهنسا ل ترينِ آنها بوده است. مادها در دهکده ها مى زيسته اند امّا قلعه هائى ساخته بودند که به هنگام خطر به درون آنها پناه مى برده اند. وحدت ميان قبايل ماد کندتر از اقوام بين النهرين يا مصر بوده است. مادها در قرن ۷ ق م داراى خط کتابت بوده اند که منشاء خط باستانى پارسى يا خط هخامنشى بوده است. مادها خدايان مختلف و بت ها را مى پرستيد ه اند. آثار يافت شده از زمان مادها تماماً در غرب ايران قرار دارند از آن جمله اند: مجسمهٔ سنگى شيرى در همدان؛ صورت حجارى شدهٔ مردى در دکان داوود در سرپل ذهاب؛ دخمه اى در ديران لرستان که امروز آن را اتاق فرهاد مى خوانند.
پادشاهان مادها فرَوَرتيش (حدود ۶۵۵ تا ۶۳۳ ق م)
پسر ديااکو پس از او به تخت نشست. او در جنگى عليه دولت آشور کشته شد.
هووَخشَتَرَه (حدود ۶۳۳ تا ۵۸۴ ق م)
پس از فرورتيش به شاهى رسيد. او دولت آشور را شکست داد و نينوا پايتخت آن را تسخير کرد و در اين زمان آسياى غربى ميان ماد و عيلام و بابل تقسيم شده بود.
اژى دهاک (ايختوويگو ـ حدود ۵۸۴ تا ۵۵۰ ق م)
پسر هووخشتره پس از او به سلطنت رسيد. او در جنگ با پارسى ها مغلوب کورش هخامنشى نوهٔ خود شد. در اين امر مادها نيز که از او ناراضى بودند با پارس ها همکارى کردند و کشور ماد ضميمهٔ کشور پارس شد
نظرات شما عزیزان:
موضوعات مرتبط: بخش تخصصی معماری ، روند تاریخ در معماری ، ،
برچسب‌ها: